اولین جراحی تاریخ، ۳۱ هزار سال پیش در غار
تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۱۳۱۱۵
پریسا عباسی - در حدود ۳۱ هزار سال پیش در جنگل‌های مه‌آلود جزیره برونئو، ابزار جراحی ساخته شده از سنگ، یک استخوان را لمس کردند و با قطع یکی از اعضای بدن یک فرد جوان، جان او را نجات دادند. محققان شواهدی برای اولین جراحی قطع عضو شناخته شده، بدون وجود ابزارهای مدرن جراحی، آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌های امروزی در ده‌ها هزار سال قبل یافته‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شارلوت رابرتز، باستان‌شناس زیستی در دانشگاه دورهام که قبلا پرستار بوده و در این تحقیق شرکت نداشته است، است، با روش کار چنین جراحی‌هایی آشناست. او می‌گوید: این یافته‌ها هم نشان‌دهنده تخصص پزشکی و هم دلسوزی شکارچی-گردآورنده‌گان اولیه‌ایی است که در آن زمان در جنوب‌شرقی آسیا ساکن‌بوده‌اند. ما شکی نداریم که آنها در سطح بالایی قرار داشته‌اند.
این یافته‌ها مربوط به اوایل سال ۲۰۲۰ است، زمانی که یک تیم از دانشمندان استرالیایی و اندونزیایی کف غاری به نام «لیانگ تبو» در منطقه‌ای دورافتاده و با جنگل‌های انبوه در شرق بورنئو را حفاری می‌کردند. اندیکا آریف یکی از اعضاء این تیم و باستان‌شناسی در مرکز حفاظت از میراث فرهنگی شرق کالیمانتان می‌گوید:«در این منطقه مطلقا هیچ سکونتگاه، سیگنال تلفن و برقی وجود ندارد.»
محققان دیگری که این غار را بررسی کرده بودند، تنها به تصاویر دست‌هایی که با خطوط قرمز و شابلون کشیده شده بود و همچنین تصاویر زیگزاگی اشاره کرده‌اند که دیوارها و سقف آهکی غار را پوشانده بود. قدمت این نقاشی‌ها هنوز مشخص نشده‌اند، اما هنرهای صخره‌ای سایر غارها که شامل تصاویری از چهره‌های گاوهای وحشی و سایر حیوانات است، حداقل ۴۰ هزار سال قدمت دارند. این تصاویر، شکارچی-گردآورنده‌گانی که در اینجا زندگی می‌کردند را به اولین هنرمندان فیگوراتیو شناخته شده در جهان تبدیل می‌کند.
زمانی که کارگران، از جمله اندیکا و دیگران مشغول تراشیدن سانتی‌متر به سانتی‌متر کف غار بودند، یک اسلکت انسان را پیدا کردند که به شکل باورنکردنی دست‌نخورده باقی مانده بود. این اسکلت در حالت زانو زده بود و سنگ‌هایی در بالای سر و دستانش قرار داشتند که گویی نشانگر قبر بوده‌اند. این فرد که نمی‌توان جنسیت او را از روی استخوان‌هایش تشخیص داد، در اوایل دهه ۲۰ زندگی خود درگذشته است. یک تکه گل اخرایی، یک رنگدانه طبیعی، در نزدیکی صورت این فرد دفن شده بود. ماکسیم اوبرت، نویسنده ارشد این مطالعه، که یک ژئوشیمیدان و باستان‌شناس در دانشگاه گریفیث در ساحل گلد استرالیا است می‌گوید: این مشخص می‌کند که آنها ممکن است برخی از نشانه‌ها را بر روی دیواره‌های غار ایجاد کرده باشند.
زمانی که اسکلت بطور کامل پدیدار شد، محققان متوجه شدند که این شخص پایین پای چپ خود(تقریبا از وسط ساق پا) را از دست داده است. ملاندری ولوک، که یک باستان‌شناس زیستی در دانشگاه سیدنی است و یکی از نویسندگان این تحقیق می‌باشد، توضیح می‌دهد: استخوان‌های ساق پا در قسمت انتهایی کاملا جوش خورده بودند؛ و این نشانه واضحی از بهبودی، پس از یک جراحت است.
زمانی که کار به اینجا رسید، تیم باید تحقیقات خود را متوقف می‌کردند، زیرا به علت همه‌گیری ویروس کرونا اندونزی مرزهای خود را بست.
وقتی دانشمندان یکسال بعد دوباره به تحقیقات بازگشتند، ولوک متوجه شد که انتهای ساق پا کاملا تمیز و صاف بریده شده است؛ و هیچ اثری از له شدگی یا خرد شدن در اثر افتادن جسم سخت و سنگین و یا گاز گرفتگی حیوانات روی آن نیست. او می‌گوید:«اینطور به نظر می‌رسید که یک تیغ بسیار تیز، کاملا بر استخوان قرار داده شده و آن را بطور عمودی بریده است. و این نشانه‌ها باعث شد تا ما مطمئن شویم که این یک عمل جراحی واقعی بوده است.»
به گفته اوبرت: احتمالا جراح باستانی، برای بریدن پا از یک ابزار سنگی یا استخوانی استفاده کرده است. اگرچه این تیم هنوز ابزاری که شبیه اره باشد و از استخوان ساخته شده باشد، در عصر حجر را پیدا نکرده است.
محققان با روش تاریخ‌گذاری رادیو کربن بر روی تکه‌های ذغال چوبی که در لایه‌های رسوبی در بالا و پایین قبر وجود داشت، توانستند قدمت آن را ۳۱ هزار سال تخمین بزنند. آنها همچنین از تکنیک تاریخ‌گذاری تشدید اسپین الکترون‌ها، برای تاریخ‌گذاری مستقیم یکی از دندان‌های آسیاب این اسکلت استفاده کردند. و نتیجه هر دو آزمایش یک تاریخ را نشان می‌داد.
این تیم که به تازگی گزارش خود را در مجله نیچر منتشر کرده است، اعلام کرده که شواهد نشان می‌دهد مردم این جزیره اولین کسانی هستند که توانسته‌اند یک عمل قطع عضو موفقیت آمیز انجام دهند. تا قبل از این، قدیمی‌ترین قطع عضو تایید شده مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش در کشور فرانسه بود که بازوی یک مرد، درست از زیر شانه قطع شده بود.
این تیم نمی‌تواند علت این قطع عضو باستانی در بورنئو را مشخص کند. ممکن است این اقدام، به علت مریضی یا آسیب بوده باشد. به گفته ولوک: بر اساس درجه جوش‌خوردگی استخوان ساق پا، مشخص می‌شود که فرد بین ۶ تا ۹ سال پس از قطع پا زندگی و رشد کرده است. علت مرگ نیز نامشخص است.
در محیط گرمسیری این منطقه، زخم‌ها می‌توانند به آسانی عفونی شوند. ولوک می‌گوید:«یکبار در حین حفاری انگشتم را بریدم و بلافاصله مجبور شدم برای دریافت آنتی‌بیوتیک به بیمارستان مراجعه کنم.» ایندیانا دیلکز، باستان‌شناس دانشگاه استرالیای غربی در پرت، و یکی از نویسندگان مقاله می‌گوید:«نجات پیدا کردن از چنین عمل جراحی بدون تمیز کردن زخم و چیزی برای تسکین درد غیر ممکن بوده است.»
دیلکز می‌گوید: خوشبختانه تنوع زیستی بسیار بالا در بورنئو، طیف وسیعی از داروهای گیاهی را فراهم می‌کند. مثلا در صورتی که از میوه سمی درخت Pangium edule درست استفاده شود، می‌تواند به عنوان یک ضدعفونی کننده عمل کند. او خاطرنشان می‌کند که انسان‌ها هزاران سال در این منطقه زندگی کرده‌اند و احتمالا خواص دارویی گیاهان محلی را آموخته بودند.
هاگن کلاووس، انسان شناس در دانشگاه جورج میسون که در این پروژه همکاری نداشته است، می‌گوید: «با کشف این عمل جراحی قطع عضو در ۳۱ هزار سال پیش، می‌توانیم یک استدلال فوق‌العاده خوب داشته باشیم.» به عقیده او برخی از مردم شناسان تمایل دارند تا جوامع اولیه شکارچی-گردآورنده را بدوی بدانند. اما چنین یافته‌هایی به وضوح نشان می‌دهد که آنها زندگی و جوامعی پیچیده‌تر و بالاتر از سطحی که ما تصور می‌کنیم داشته‌اند. از جمله می‌توان به دانش پزشکی و شناختن آناتومی بدن انسان اشاره کرد.»
منبع: Science
۵۸۵۸
کد خبر 1727066منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: باستان شناسی انسان اولیه حراجی آثار هنری باستان شناس ۳۱ هزار سال سال پیش قطع عضو ساق پا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۱۳۱۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پزشکی به شرط کسب درآمد!
«گرایش به پزشکی در حال رنگ باختن است. باید نگران آینده پزشکی باشیم.» این جمله‌ای است که ایرج فاضل، رئیس جامعه جراحان ایران می‌گوید. الان در برخی رشته‌های مهم و حیاتی مثل جراحی عروق، جراحی کودکان، حتی یک داوطلب برای تحصیل نداریم. انگیزه‌ای نیز برای ورود به رشته‌های پر زحمت و طولانی‌مدت وجود ندارد، ولی برعکس در رشته‌هایی مانند جراحی پلاستیک و امثال آن داوطلبان فراوانی وجود دارد.
به گزارش ایسنا، زهرا چیذری در یادداشتی در روزنامه جوان نوشت: دومین و آخرین روز نوبت دوم کنکور ۱۴۰۳ با شرکت بیش از نیم میلیون داوطلب در گروه آزمایشی علوم تجربی برگزار شد تا پرونده کنکور امسال بسته شود. نکته قابل تأمل اینکه در همین روزها و در شرایطی که گروه علوم تجربی با بیش از ۵۰۱ هزار داوطلب بیشترین تعداد داوطلب را در کنکور ۱۴۰۳ به خودش اختصاص داده و همچنان پرمتقاضی‌ترین گروه در میان گروه‌های آموزشی آزمون ورودی دانشگاه‌ها به شمار می‌رود، رئیس سازمان نظام پزشکی یکبار دیگر از خالی ماندن ظرفیت‌های پزشکی در رشته‌های قلب و عروق ابراز نگرانی کرد. نامعادله پر متقاضی‌ترین گرایش در کنکور ورودی به دانشگاه و خالی ماندن صندلی‌ها در تحصیلات تکمیلی و آزمون دستیاری پزشکی در کنار انصراف چیزی نزدیک به نیمی از پزشکان عمومی از طبابت و روی آوردن به مشاغل دیگر موضوعی است که ریشه‌یابی آن می‌تواند راه‌حل آن را در دسترس‌تر کند.
ماجرای خالی ماندن برخی از رشته‌های پزشکی در دوره دستیاری و نگرانی از آینده پزشکی کشور موضوعی است که مدت‌هاست به دغدغه‌ای جدی تبدیل شده‌است. در حالی که در چنین روزهایی می‌توان به عینه شاهد سر و دست شکستن دانش‌آموزان و والدین آنها برای شرکت در کنکور تجربی و ورود به رشته پزشکی است، اما پس از ورود به دانشگاه و فارغ‌التحصیلی از این رشته و برای ادامه تحصیل در دوره تخصص به یکباره همه چیز تغییر می‌کند. این سر و دست شکستن‌ها اگرچه برای رشته‌های پول‌سازی همچون جراحی پلاستیک و ترمیمی ادامه دارد، اما رشته‌های پرریسک‌تر مانند کودکان، قلب یا بیهوشی جزو رشته‌هایی هستند که اقبالی به آنها نیست و چند سالی می‌شود صندلی‌های این رشته‌ها خالی می‌ماند. ماجرا به گونه‌ای پیش رفته که کم‌کم این نگرانی به شکل جدی‌تر مطرح می‌شود که قرار است آینده پزشکی کشورمان به کجا برسد؟!
وقتی همه نگرانند
«گرایش به پزشکی در حال رنگ باختن است. باید نگران آینده پزشکی باشیم.» این جمله‌ای است که ایرج فاضل، رئیس جامعه جراحان ایران می‌گوید. الان در برخی رشته‌های مهم و حیاتی مثل جراحی عروق، جراحی کودکان، حتی یک داوطلب برای تحصیل نداریم. انگیزه‌ای نیز برای ورود به رشته‌های پر زحمت و طولانی‌مدت وجود ندارد، ولی برعکس در رشته‌هایی مانند جراحی پلاستیک و امثال آن داوطلبان فراوانی وجود دارد.
رئیس جامعه جراحان ایران با بیان اینکه باید شرایط تشویق‌کننده باشد تا انگیزه کافی با امکانات تشویقی برای ورود پزشکان به رشته‌های تخصصی پر زحمت و طولانی‌مدت برقرار شود، می‌افزاید: «باید برای افرادی که بخش عمده‌ای از عمر خود را صرف تحصیل یک دوره تخصصی دشوار و طولانی می‌کنند، انگیزه‌های قوی ایجاد کرد؛ وقتی وضعیت معیشتی و زندگی نسل فعلی پزشکان مطلوب باشد، این یک انگیزه خوب و اثرگذار برای جذب و ماندگاری پزشکان جوان خواهد بود. باید سیاستگذاری‌ها طوری برنامه‌ریزی شود تا جامعه از این بابت صدمه نبیند.»
خالی ماندن مجدد صندلی‌های تخصص قلب
محمد رئیس‌زاده، رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران هم در سخنرانی‌اش در کنگره مشترک قلب و عروق ایران از خالی ماندن ظرفیت‌های پزشکی در رشته‌های قلب و عروق ابراز نگرانی کرد.
به گفته رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران به رغم وجود ۱۰۰ هزار پزشک عمومی در کشور، ظرفیت برخی رشته‌های تخصصی در حد زیر ۴۰ درصد پر می‌شود. امسال در رشته مهم جراحی قلب و عروق حدود ۳۰ درصد ظرفیت تربیت نیروی جراح قلب در کشور پر شد، در جراحی قلب اطفال اوضاع به مراتب نگران‌کننده‌تر است، در جراحی عروق تقریباً به عدد صفر نزدیک شده‌ایم، در رشته بیهوشی ۲۰ درصد، در رشته اطفال ۳۶ درصد، در طب اورژانس زیر ۵ درصد ظرفیت‌ها پر شده‌است.
وی با بیان اینکه مهاجرت شغلی و جغرافیایی هشدارها را به صدا در آورده است، افزود: «بی‌توجهی مفرط به اقتصاد سلامت و کاهش سهم سلامت از تولید ناخالص داخلی، به ادامه خدمات در بخش دولتی و خصوصی آسیب‌های جدی وارد کرده‌است.»
از نگاه رئیس‌زاده دلیل این کم‌اقبالی به رشته‌های پزشکی عدم اجرای قوانین بالادستی از جمله اجرای سیاست‌های کلی سلامت ابلاغی رهبری، عدم به روزرسانی قوانین قدیمی مثل طرح ضریب K، مداخلات غیرتخصصی خلاف قانون، وضعیت نیروی انسانی حوزه سلامت و زنجیره تربیت نیروی متخصص در نظام سلامت کشور را از هم گسسته است.
پزشکی به شرط درآمد
تا اینجای کار به نظر می‌رسد ماجرای کم اقبالی به پزشکی در برخی از رشته‌های تخصصی خلاصه شود. به طور خاص رشته‌هایی که چندان پردرآمد نیستند. درست شبیه رشته اطفال یا بیهوشی و حتی رشته قلب. ماجرا به قدری جدی است که گزارش‌هایی از روی آوردن برخی متخصصان قلب به تزریق ژل و بوتاکس حکایت دارد! ماجرایی که اثبات می‌کند یکی از اصلی‌ترین دلایل کم‌اقبالی به برخی رشته‌های تحصیلی مسائل مالی و آلوده‌شدن دامن پاک طبابت به انگیزه‌های مالی است، به گونه‌ای که این ماجرا توانسته آموزش پزشکی را هم تحت‌تأثیر قرار دهد.
حکایت کم‌اقبالی به پزشکی و طبابت، اما به تخصص خلاصه نمی‌شود و پزشکان عمومی یعنی همان گروهی که برای دکتر شدن در سال‌های کنکور سر و دست می‌شکاندند و تمام هم و غمشان را برای قبول‌شدن در کنکور گذاشته‌اند.
آنطور که بابک پورقلیچ، پزشک عمومی و رئیس دفتر تهران انجمن پزشکان عمومی بر اساس آمار سازمان نظام پزشکی، بیش از ۹۵ هزار پزشک عمومی در کشور داریم که ۴۰ تا ۴۵ هزار نفر از آنها مشغول طبابت هستند و بقیه یا دیگر طبابت نمی‌کنند و همان‌طور که گفتم، به مشاغل دیگر رو آورده‌اند یا خیلی از آنها هم از کشور مهاجرت کرده‌اند.
از نگاه وی پزشک عمومی در کشورهای دیگر جایگاه والایی دارد و مردم جایگاه او را قبول دارند. در ایران، اما تعریف نشده که پزشک عمومی چه کاره است.
به همین خاطر هم در ایران - به‌خصوص در شهرهای بزرگ - اگر فردی بیمار شود، در بسیاری از موارد برای ویزیت نزد پزشک عمومی نمی‌رود و مستقیم سراغ متخصص و فوق‌تخصص می‌رود. در حالی که طبق سیستم ارجاع، شما اول باید نزد پزشک عمومی بروید و او تشخیص دهد که لازم است پیش متخصص بروید یا نه؟
چرخه معیوب
شاید اگر پزشک خانواده و نظام ارجاع اجرایی می‌شد، بخشی از این چالش‌ها در کشورمان حل‌شده و بهتر می‌شد نظام سلامت را مدیریت کرد. بدین معنا که مردم در سطح اول به پزشکان عمومی مراجعه می‌کردند و در سطوح بعدی با واقعی‌شدن یا همان افزایش تعرفه‌ها فقط کسانی راهی مطب متخصصان می‌شدند که واقعاً به درمان‌های تخصصی نیاز دارند و از همه مهم‌تر بیمه‌ها هم پای کار می‌آمدند. این چرخه، اما معیوب است. به همین خاطر هم خانواده‌ها با تصور پول‌سازی و آینده‌دار بودن و منزلت اجتماعی پزشکان اصرار دارند فرزندانشان در رشته‌های پزشکی درس بخوانند و همچنان کنکور تجربی پرمتقاضی‌ترین رشته کنکور است. رشته‌ای پر متقاضی که شاید همیشه آن درآمد رؤیایی مدنظر بچه‌ها و خانواده‌ها را نداشته باشد!
انتهای پیام
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»